ASPİRATÖR / FAN NEDİR? 

1. Aspiratör (Fan) Tanımı 

Sözlük anlamı ile temizleyici demektir. Bulunduğu ortamdaki kullanılmış havanın temizlenmesi amacıyla kullanılan elektrikle çalışan bir alettir. Aspiratörlerin halk arasında bilinen diğer adı da fandır. Aspiratörler (fanlar) özelliklerine göre ikiye ayrılır. 

Emiş (dönüş) Fanı : Bu fan, ortamdaki havayı emdiğinden aspiratör olarak adlandırılır. 

Üfleme (besleme) Fanı : Bu fan, ortamdaki havanın sirküle edilmesini sağladığından vantilatör olarak adlandırılır. 

Fanın hareketli elemanı olan çarkı, hava üzerinde iş yapar ve ona statik ve kinetik enerji kazandırır. Havaya kazandırılan bu statik ve kinetik enerjilerin birbirine oranı, fanın türüne bağlıdır. Emiş (dönüş) fanı kullanımı, küçük sistemlerde isteğe bağlıdır; iç – dış hava karışımı ile çalışılan, sistemlerde ise gereklidir. Sabit egzoz sistemlerinin (örneğin tuvalet aspiratörleri gibi) etkisini karşılamak ve iklimlendirilen mahalde bir artı basınç oluşturmak için emiş fanları, veriş fanlarından biraz daha küçük debi ile çalışırlar. Egzoz fanı, iç – dış hava karışımı ile çalışılan, ancak, emiş fanı kullanılmayan sistemlerde bulunur ve alınan dış hava kadar dönüş havasının egzoz edilmesini sağlar. Bu hava temizleme işlemi; ortamdaki kullanılmış havanın dışarıya atılması şeklinde ya da aspiratörün çıkışına bir karbon filtre konularak havanın temizlenmesi sağlanıp havanın tekrar ortama verilmesi şeklindedir.. 

İyi bir aspiratörün aşağıdaki özellikleri taşıması gerekir.) 

Gürültüsüz çalışmalı. 

Dış etkenlere karşı sağlam olmalı . 

Temizlemesi kolay olmalı. 

Elektrik bağlantıları çok iyi yalıtılmış olmalı. 

Montajı ve takılıp sökülmesi kolay olmalı. 

Kullanımı basit olmalıdır. 

2. Aspiratör (Fan) Kullanımında Dikkat Edilecekler 

Dış ortamlara veya doğrudan dış ortama açılan, yağmur alabilecek yerlere monte edilmemelidir. 

Aspiratörün bağlanacağı bacanın çapı fan çıkış ağzından küçük olmamalı, baca daha sonra daralmamalıdır. Aksi halde fan verimli çalışmayabilir. 

Alevli hiçbir yiyecek aspiratör altında pişirilmemelidir. 

Herhangi bir bakım işleminde aspiratörün elektrik şebekesinden ayrılması gerekir. 

3. Aspiratör (Fan) Çalışma Prensibi: 

Motorların kutup sayıları değiştirilmek suretiyle devir sayıları da değişir. Örneğin; motor 2 kutuplu ise n=60. f / p formülünden Frekans = 50 Hz yerine konulursa n= 3000 devir/dakika olur. Motor 4 kutuplu ise n= 1500 devir / dakika olur. Motor 6 kutuplu ise n= 1000 devir / dakika olur. 

Dikkat : Motorun kayması dikkate alınmamıştır. 

Hız ayar ünitesi konularak: Bu ünitenin de görevi motora değişik gerilimler vererek değişik hızlar elde etmektir. Bu ünite ile motora uygulanan gerilim değeri düşürülür veya yükseltilir. Motor; düşük gerilim uygulandığında düşük devirde, yüksek gerilim uygulandığında ( motora uygulanabilecek en yüksek gerilim değeri ) yüksek devirde çalışacaktır. Bu şekilde de değişik hızlar elde edilerek aspiratörün emiş gücü kontrol altına alınmış olacaktır. 

Faz kilitli döngü tekniği kullanılarak : Bu teknikte hız ayarı frekans ile ayarlanır. Bu yöntem genellikle fırçasız doğru akım motorları için kullanılır. 

4. Aspiratör (Fan) Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar 

Gelişen teknoloji pek çok konuda olduğu gibi burada da imdada yetişip melanlarda temiz bir soluk almamızı sağlamaktadır. Aspiratörler mutfakta ve diğer ortamlarda oluşan kokuları kısa ve zahmetsizce yok etmektedir. 

İyi bir aspiratörden beklenen: 

Su buharını ve sıcaklığını etrafa yayılmadan çekmesi, 

Kokuları ortadan kaldırması, 

Çekiş gücü gereğinden fazla olmaması ve hava akımı yaratmaması, 

Dış etkilere bağlı olmaksızın çalışması ve istenilen durumlara göre ayarlanabilir olmasıdır.