Bir mahalle saatte ne kadar hava basılıp alınacağına aşağıdaki hususlar etki eder;
1. mahallin hacmi…(m3)
2. Mahallin kullanılış
3. Mahaldeki insan sayısı..
4. Mahaldeki insanların aktiviteleri.
5. İç mekandaki mefruşat ve malzemeler..
6. Mahallin mutfak,wc v.s. gibi kullanım alanlarına yakınlığı..
Bunların nedenlerini açıklayalım;
1. Mahallin Hacmi Nasıl Etki Eder ?
Havalandırmanın basit hesaplamasında mahallin hacmi öncelikle bilinir ve bu hacmi saatte ne kadar temiz hava ile doldurup boşaltılacağı kabul edilir.Buna hava değişim katsayısı denir. Bu katsayı, mahallin cinsine
göre min.7 kez max…20 kez olacak tarzda değişir.Örneğin , bürolarda bu oran küçük iken , toplantı salonları, restoran v.s. gibi umuma açık yerlerde bu oran yüksektir.
2. Mahallin Kullanış Amacı Nasıl Etki Eder ?
Restoranları düşünürsek, devamlı olarak sıcak yemek kazanlarından yükselen buhar ve mutfağın servis alanlarına yakınlığı ortamdaki havanın ağır ve yemek kokularının yayıldığı bir yer olmasına vesiledir.Burada küçük bir hacim katsayısı havalandırma için yeterli olmaz.Oysa, bir büroda veya bir banka şubesinde insan sayısı kabul edilebilir düzeydedir, dolayısıyla katsayı küçülür.
3. Mahaldeki İnsan Sayısı Nasıl Etki Eder ?
İnsan sayısı ne kadar fazla ise katsayı o denli yükselir.İnsan sayısı az ise katsayı düşer.Ancak, mahal emtia deposu ise, içerideki malın cinsi hava değişim katsayısını etkiler. Çoğunlukla depoda uzun süre kalan emtia etrafa koku verir.
4. Mahaldeki İnsan Aktiviteleri Nasıl Etki Eder ?
Resmi büroları düşünelim.Burada insanlar , işlemleri için sıra bekler.Ya oturur veya işleminin yapıldığı masa cıvarında durur.Yani aktivitesi yavaştır.Oysa bir Jimnastik salonunu düşünelim.İnsanlar devamlı hareket halinde ve bol bol terlemektedirler.Bu salonun havası çok ağırdır.Dolayısıyla örnek verdiğimiz resmi büro ile jimnastik salonu aynı hacimde olsalar bile insanların aktivitelerinden dolayı saatteki hava değişim katsayıları eşit değildir.
5. İç Mekandaki Mefruşat ve Malzemeler Nasıl Etki Eder ?
İç mekanlarda kullandığımız eşyalar Tekstil ürünleri içerir.Bu ürünler işlem sırasında pek çok kimyasal işlemlerden geçmiştir.Ya boyanmıştır veya ağır kimyasal solüsyon ile işlenmiştir. Bu ürünler zaman içerisinde ortama sözünü ettiğimiz kimyasalların kokularını bırakır.Dolayısıyla havalandırmada bunu göz önüne almak gerekir.
6. Mahalin, Mutfak, WC gibi Kullanım Alanlarına Yakınlığı Nasıl Etkiler ?
Mahal, mutfağa yakın ise, içeriye yemek kokuları girecektir.Keza aynı şey wc’ler için de geçerlidir.Dolayısıyla havalandırma yaparken mahal ve mutfak havalandırması ayrı ayrı bilhassa wc havalandırması tek başına bağımsız yapılmak zorunluluğu vardır.
Havalandırma Ekipmanları Nelerdir ?
Havalandırma tesisatında kullanılan ekipmanlar, havalandırmanın lokal veya merkezi oluşuna göre ;
a. Aspiratör,Vantilatör…
b. Galvaniz hava kanalları (emme hattı-basma hattı)
c. Hava emme ve basma menfezleri
d. Fleks hortumlar
e. Hava kanalları taşıyıcı konsollar,flanşlar,köşe parçaları,bantlar
f. Gerekli olan yerde sesi kesmek için taş yünü levhalar.
g. Hücreli aspiratör veya vantilatör taşıyıcı çelik konstrüksiyon.
Havalandırma Tesisatı Nasıl Yapılır ?
a. Lokal havalandırma;
Bilhassa tekli büro veya odalar için geçerlidir.Duvar veya cama 220V çalışan aspiratörler monte edilerek yapılır.
b. Merkezi havalandırma :
Merkezi Havalandırma ikiye ayrılır;
1. Tek Hatlı Havalandırma Kanal Tesisatı:
Küçük ölçekli havalandırma tesisatlarında sadece emiş hava kanalları döşemek yeterlidir.İçeriden hava aldığınız zaman, dışarıdan içeri hava akımı olur.Bunu sağlamak için de yan duvarlara içeri hava girmesi için menfezler konur.
2. İki Hatlı Havalandırma Kanal Tesisatı :
Havalandırma yapılacak mahal insanların müşterek kullanım alanı ise;(örneğin spor salonu, toplantı salonu,sinema, konser salonları v.s.) bu durumda ortamdan hem hava almak hem de içeriye filitre edilerek toz ve toprağından arındırılmış taze hava vermek gereklidir. mühendislik hesapları yapılarak kanal projeleri çizilip tatbik edilir.
NOT:
Yukarıda bahsettiğimiz havalandırma kural ve sistemleri hastanelerin Ameliyathaneleri için uygulanamaz.Çünkü ,Ameliyathane havalandırma ve klima hesabı özel işlemdir.Hava kanallarının hijyenik,ekipmanların zaman,zaman yıkanır olması ve hava kanallarının sızdırmazlığının tam olması gerekir.Uzmanlık işidir.
HAVALANDIRMA NASIL YAPILIR
HAVALANDIRMA
Kapalı işyerleri günde en az bir defa bir saatten aşağı olmamak üzere baştan başa havalandırılacaklardır. Ayrıca işçilerin çalışma saatlerinde işin özelliğine göre, havanın sağlığa zararlı bir hal almaması için sık sık değiştirilmesi gereklidir. Şu kadar ki, iş sırasında yapılan bu havalandırmada işçileri etkileyecek hava akımları önlenecek yahut kış mevsiminde sıcaklık birdenbire çok aşağı hadlere düşürülmeyecektir.
Toz, buğu, duman ve fena koku çıkaran işlerin yapıldığı yerlere, bunları çekecek yeterlikte bacalar ve menfezler yapılacak ve yapılan işin niteliğine göre bu tedbirlerin yetmediği hallerde diğer teknik tedbirler alınacaktır.
Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ve duman meydana gelen işyerlerinde, işçilerin hayat ve sağlıklarının tehlikeye girmemesi için, havalandırma tesisatı yapılacak ve işçilere ayrıca yapılan işin özelliğine göre maske ve diğer koruyucu araç ve gereçler verilecektir. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:21)
İşyerlerindeki cihaz, alet, tezgâh, makine ve tesislerden çıkan toz, duman, buğu, ısı, gaz ve koku, çalışılan ortama yayılmadan, uygun aspirasyon tesisatı ile çıktığı yerden emilerek dışarı atılacaktır. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:191)
Örnek:1
Çalışan işçi koruyucu maskesini takmış, ayrıca ortama yayılan buhar, gaz vs. emilerek ortamdan dışarı atılıyor. Burada önemli olan zararlı gazların çalışan tarafından teneffüs edilmeden ortam dışarısına atılmasıdır.Bu amaçla spiral boru kullanılmış..
Kimyasallardan Çıkan Buhar ve Kokular...
Kimyasallardan çıkan koku ve buharın ortama yayılmaması için kapaklarınınn sürekli kapalı tutulmaları sağlanacaktır. Tehlikeli Kimyasal Maddelerle Çalışmalar teknolojik gelişmeler de dikkate alınarak uygun yöntemlerle yapılacak, uygun makine ve ekipman sağlanacaktır. Buğu, duman çıkaran işlerin yapıldığı yerlere, bunları çekecek yeterlikte bacalar ve menfezler yapılacak işin niteliğine göre bu tedbirlerin yetmediği hallerde diğer tedbirler alınacaktır. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:21, Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Madde: 8/b-2)
Tabanca Boyacılığı İşlerinde:
Tabanca boyacılığı, tecrit edilmiş özel bölümlerde her türlü güvenlik tedbirleri alınmış olarak yapılacaktır.
(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:166)
Küçük veya orta boydaki parçaların püskürtme ile boyanması veya verniklenmesi, uygun kapalı bölümlerde veya uygun davlumbazlar altında yapılacak, boyacı, daima bölüm veya davlumbazların dışında bulunacaktır.
Boyacının bölüm ve davlumbaz dışında bulunması teknik nedenle sağlanmadığı hallerde boya gaz ve buharı, uygun şekilde dışarı çekilecek veya su perdesi kullanılacak yahut işçilere temiz hava maskesi gibi uygun kişisel korunma araçları verilecektir.
(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:167)
Tabanca boyası yapılan tesislerde boyanacak veya verniklenecek metal parçalar, boyama hücrelerinin bütün metal kısımları ile davlumbazlar, kaplar, emme tertibatı ve boya tabancaları uygun bir şekilde topraklanmış olacaktır.
(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:340)
Kaynak Yapılırken Çıkan Toz ve Gazlar...
Zararlı kaynak gazlarının çalışanlar tarafından teneffüs edilmeden iş ortamı dışına atılması esastır.Kaynak işlerinde ortama yayılan kaynak gazları sağlığımız için zararlı gazlardır. Bu nedenle kaynak yapılan yerlerde çıkan gazların ortama yayılmadan, çalışan tarafından teneffüs edilmeden ortam dışıjna atılması sağlanmalıdır.
Kaynak İşleri...
Yine kaynak gazlarının ortam dışına atıldığı güzel bir uygulama, Tozları emici hortum kullanılarak çıkış noktasından emilmesi sağlanmakta..
Asbest Tozları...
Toz Çıkaran işler diğer çalışmalarla aynı bölümlerde yapılmamalıdır. Asbest gibi tehlikeli kimyasal maddelerle yapılan çalışmalarda işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden riskler ile ilgili gerekli önlemler alınacak ve en az düzeye indirilecektir. (Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Madde:7,8/a; Kansorejen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Madde:7)
Havalandırma Sisteminin Kontrolü:
İşyerlerindeki havalandırma sistemlerinin periyodik kontrolleri Yapılmalıdır. Havalandırma tesisatının günlük bakım ve temizliği ile 3 ayda bir de genel kontrol ile temizliği yapılacak ve onarımlardan sonra, tesisatın kuruluş karakteristiği bozulmayacaktır. Havalandırma sisteminin debisi ölçülerek aktif olup olmadığı tespit edilecektir. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:200)